νη-

νη-, ν-, νε-, νω-, να- (Α)

ανάγεται σε ΙΕ στερητικό πρόθημα *ne-, που εμφανίζεται κυρίως στη συνεσταλμένη του βαθμίδα *n-, η οποία έδωσε στην Ελληνική και το στερητικό πρόθημα α-*. Σε άλλες ΙΕ γλώσες η απαθής βαθμίδα *ne- χρησιμοποιήθηκε ως ανεξάρτητο αρνητικό μόριο σε επίπεδο φράσεως (πρβλ. αρχ. ινδ. na, λατ. ne). Στην αρχ. ελλ. δεν εμφανίζεται παρά μόνο εν συναιρέσει σε συνδυασμό με θέματα που άρχιζαν από φωνήεν ε-, ο- ή α-. Οι συναιρέσεις αυτές, που θεωρούνται πολύ προγενέστερες από τις γνωστές συναιρέσεις τής ελλ. ανήκοντας στους προϊστορικούς χρόνους, έδωσαν τύπους από νη- (πρβλ. νήκεστος < *νε- + ἄκος), νω- (πρβλ. νώδυνος < *νε- + ὀδύνη) ή νᾱ- (πρβλ. νᾱμερτής < *νε- + ἁμαρτάνω), αντιστοίχως. Οι τ. από νη- δημιούργησαν αυτοτελές αρνητικό πρόθημα νη-, που εμφανίζεται και προ θ. από σύμφωνο (πρβλ. νή-κερως, νή-φρων). Πολλά σύνθ., εξάλλου, εμφανίζουν παράλληλους τ. με το στερητικό πρόθημα α- (πρβλ. νήκεστος / ανήκεστος, νώδυνος / ανώδυνος, νήνεμος / ανήνεμος).

ΣΥΝΘ. νήνεμος

αρχ.

νήγρετος, νηδεής, νήις (Ι), νήις (ΙΙ), νηκερδής, νήκερως, νήκεστος, νηκηδής, νήκουστος, νηλεγής, νηλείτις, νήλευστος, νηλιφής, νήλωπος, νημερτής, νημηθής, νηπαθής, νήπαυστος, νήπεκτος, νηπελέω, νηπενθής, νηπευθής, νήπλεκτος, νήπλυτος, νήποινος, νήποτμος, νήπους, νήπυστος, νήριθμος, νήριστος, νήτιτος, νητρεκής, νήυτμος, νήφρων.